Instytut Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego jest jedyną jednostką naukową w Szczecinie posiadającą pełne prawa akademickie w dyscyplinie nauk biologicznych.
W strukturze uczelni Instytut w obecnej formie został powołany 1.10.2019 r. i stanowi kolejne ogniwo w 35-letniej historii działalności naukowej w biologii.
W momencie powstania Uniwersytetu Szczecińskiego (1985), strukturę uczelni współtworzył Wydział Biologii i Nauk o Morzu US. W ramach Wydziału w latach 1986 – 1990 funkcjonował Instytut Biologii US. Wielką rolę w procesie powstawania ww. jednostek odegrała prof. dr hab. Alina Hłyńczak, pierwsza Dyrektor Instytutu w latach 1986-87. Od października 1990 r. działalność naukowo- dydaktyczną realizowali pracownicy katedr wchodzących w struktury kolejno tworzonych jednostek naukowo- dydaktycznych: Wydziału Nauk Przyrodniczych (1992) oraz Wydziału Biologii (2012).
Dzięki wieloletnim staraniom Wydział Nauk Przyrodniczych uzyskał w roku 1998 prawo nadawania stopnia doktora nauk biologicznych w zakresie biologii, w 2002 roku – prawo nadawania stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie biologii. Pełne prawa akademickie zostały utrzymane przez obecny Instytut Biologii US, który w marcu 2020 r. przeprowadził kolejne dwie publiczne obrony prac doktorskich, zakończone nadaniem stopnia doktora. Podczas ostatniej ewaluacji jakości działalności naukowej za lata 2017-2021 nasza jednostka otrzymała kategorię B+.
Działalność naukowa Instytutu Biologii US jest prowadzona z wykorzystaniem nowoczesnej infrastruktury badawczej, spełniającej najwyższe standardy jakości. Wysoka aktywność naukowa pracowników Instytutu wyraża się w publikacji około 60 prac rocznie w czasopismach znajdujących się w wykazie czasopism punktowanych ogłaszanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Oryginalne wyniki badań są także prezentowane na krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych.
Instytut Biologii US utrzymuje współpracę naukową z większością uczelni krajowych, m.in. z Uniwersytetami: Przyrodniczym w Poznaniu, Adama Mickiewicza w Poznaniu, Gdańskim, Jagiellońskim, Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademiami Medycznymi w Poznaniu i Wrocławiu, Politechniką Gdańską oraz licznymi Instytutami PAN. Współpracuje również z organizacjami pozarządowymi. Kilka projektów jest dedykowanych społeczeństwu, dotyczą one m.in. profilaktyki zdrowia i edukacji przyrodniczej.
Pracownicy badawczo-dydaktyczni i dydaktyczni Instytutu Biologii US prowadzą wykłady i ćwiczenia dla studentów Wydziału Nauk Ścisłych i Przyrodniczych na kierunkach biologicznych. Zajęcia odbywają się w salach wykładowych oraz laboratoriach badawczych.